Andere auto-immuunziekten van het centrale zenuwstelsel
Ontstekingsziekten kunnen soms (geïsoleerd) voorkomen in het centrale zenuwstelsel. Deze ziektebeelden kunnen qua klachten soms op elkaar lijken of juist divers zijn terwijl de onderliggende diagnose kan verschillen en ook de behandeling kan verschillen. Met regelmaat worden patiënten met dergelijke ziektebeelden binnen ErasMS en polikliniek neurologie van het EMC gezien en behandeld.
Introductie
Binnen de neurologie afdeling van het Erasmus MC worden regelmatig patiënten gezien met een ontstekingsziekte van (voornamelijk) de hersenen en of ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel). Sommige neurologische ontstekingsziekten komen alleen voor in het centrale zenuwstelsel, maar soms is er ook betrokkenheid van andere organen zoals bijvoorbeeld de ogen of de longen. In het geval dat andere organen ook aangedaan zijn, dan kan er sprake zijn van een ontstekingsziekte waarbij de hersenen en of het ruggenmerg ook aangedaan raken.
Een deel van deze patiënten met een neurologische ontstekingsziekte worden gezien en behandeld binnen het ErasMS; dit gebeurt veelal in teamverband met andere neurologen met eveneens ervaring met deze ziektebeelden (samenwerking met dr. M.J. Titulaer en dr. J.M. de Vries, met aandachtsgebied auto-immuun hersenontsteking (encefalitis)). Bij betrokkenheid van andere organen is dit vaak in multidisciplinair verband met specialismen zoals de immunologie, longgeneeskunde, psychiatrie, radiologie en oogheelkunde.
Wat zijn de meest voorkomende neurologische symptomen?
Deze diverse groep aan ziektebeelden kunnen zich op zeer veel verschillende manieren presenteren. Klachten die regelmatig voorkomen zijn uitval van armen of benen, uitval van zogenaamde hersenzenuwen wat kan resulteren in bijvoorbeeld minder goed zien of een scheef gelaat, maar ook klachten als verwardheid, geheugenklachten, epilepsie of minder blaasfunctie.
Type ziektebeelden
Binnen het ErasMS is een bijzondere interesse in ontstekingsziekten (met betrokkenheid) van het ruggenmerg (myelitis) en oogzenuw(en) (neuritis optica). Tevens worden onder andere patiënten gezien met neuro-sarcoidose in samenwerking met het Erasmus MC sarcoïdose centrum (https://www.erasmusmc.nl/nl-nl/patientenzorg/centra/sarcoidose), neuro-Behçet in samenwerking met het Behçet Expertise centrum (http://www.behcet.nl), CLIPPERS (Chronisch Lymphocytic Inflammation with Pontine Perivascuair Enhancement Responsive to Steroids), SUSAC syndroom en IgG4 gerelateerde ziekte.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt in het algemeen gesteld op basis van de klachten en bevindingen van aanvullend onderzoek (zoals MRI scan, CT thorax, PET scan, laboratorium onderzoek, hersenvocht onderzoek en soms pathologisch onderzoek van een stukje weefsel dat is afgenomen van een plek die verdacht is voor afwijkingen passend bij de ziekte (biopt)). Soms is het mogelijk om na een eerste presentatie van ziekte een diagnose te stellen. Als dit niet lukt, dan is extra aanvullend onderzoek of beoordeling door een ander specialisme nodig. Bij sommige patiënten kan er helaas in de begin fase van de ziekte, geen duidelijkheid over de diagnose verkregen worden. Het beloop van de ziekte of herhalen van aanvullend onderzoek in een later stadium, kan bij sommige patiënten alsnog duidelijkheid over de onderliggende aandoening geven. Veel patiënten zullen multidisciplinair worden besproken voor afstemming van de diagnose en het beleid.
Wat is de behandeling?
De behandeling is in veel gevallen enerzijds gericht op het behandelen van een aanval van symptomen ten gevolge van actieve ontsteking en anderzijds op het voorkomen van nieuwe aanvallen. Een specifieke behandeling zal individueel per patiënt worden afgestemd.